جراحی لاپاراسکوپی چیست ؟
همانگونه که می دانید برای انجام جراحی های داخل شکم، پیشترها، برای دسترسی به اعضا داخل شکم از برش بر روی جدار شکم و باز کردن آن استفاده می شد.اما این روش که به آن عمل باز اطلاق می شود دارای نقاط ضعف و عوارضی بود از جمله ; احتمال عدم جوش خوردن کامل و مناسب محل برش جراحی و ایجاد انواع فتق های جدار شکم (فتق به بیرون زدگی احشا از جدار شکم از نقاط ضعف دردیواره اصلی گفته می شود به گونه ای که تنها حدفاصل بین احشا و محیط خارج لایه نازکی از پوست می باشد که فتق ها به محض تشخیص نیازمند عمل جراحی می باشند، زیرا خطر گیر کردن احشا داخل آن و نرسیدن خون کافی به آنها و در نتیجه مرگ جدار احشا و در نهایت سوراخ شدن و ورود ترشحات آلوده روده به داخل شکم و ایجاد پرتیونیت و حتی مرگ را ممکن است سبب شود). به دلیل دستکاری و در معرض هوا قرار گرفتن روده ها و احشا، در اغلب موارد پس از اعمال باز چسبندگی های وسیع داخل شکمی ایجاد شده و گاها باعث انسداد روده و عوارض جدی می شود به گونه ای که 30% بیمارانی که تحت این جراحی ها قرار می گیرند در عرض 10 سال نیازمند عمل های مجدد جهت برطرف کردن این چسبندگی ها می شود.( دکتر کیوان مهدی نژاد متخصص لاپاراسکوپی, بهترین جراح لاپاراسکوپی در تهران )
از آنجا که طول زخم جراحی در اعمال باز بیشتر است، احتمال عفونت زخم و جوش نخوردن در این جراحی ها زیاد است. از آنجا که در اعمال جراحی باز برگشت روده ها و جوش خوردن زخم جدار حدود یک هفته تا 10 روز طول می کشد، بیمار حداقل 2 هفته نمی تواند سر کار و فعالیت عادی روزمره حاضر شود. از آنجا که بخصوص در افراد چاق هر گونه برش تنها Exposure یا دسترسی به قسمتی از شکم را ممکن می سازد همواره قسمت هایی وجود دارد که خارج از دید مستقیم و دسترسی جراح می باشد نظیر محل اتصال مری به معده و زیر دیافراگم و اعضا لگنی در برش خط وسط بالای شکم.
به دلیل نقاط ضعف و مشکلات فوق الذکر، روشی ابداع شد که از طریق چند سوراخ کوچک در جدار شکم و از طریق ویدئواندوسکوپ های بسیار دقیق و با کیفیت بالا (امروزه از دستگاههای 4k استفاده می شود) ورود به شکم و بدون برخورد احشا داخل شکم با هوای بیرون انجام می شود. مزایای این روش
شامل :
- بدلیل عدم دستکاری داخل شکمی و برگشت سریع تر کارکرد روده ها، میزان بستری در بیمارستان بسیار کوتاه تر از اعمال باز است.
- میزان بسیار ناچیز عفونت زخم و جوش نخوردن
- عدم احتمال فتق های داخل شکمی
- امکان بررسی کامل همه نقاط شکم بدون نیاز به برش های متعدد
- عدم ایجاد چسبندگی احشا و روده ها، لذا در صورت نیاز به عمل به هر دلیلی انجام آن به راحتی و بدون خطر چسبندگی ناشی از عمل قبلی خواهد بود.
کاربرد عمل لاپاراسکوپی چیست ؟
از کاربردهای این عمل می‌توان به موارد: تشخیص درد لگن _ شکم و بیوپسی اشاره کرد که در بعضی مواقع نیز این جراحی در صورت شناسایی ناباروری مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای تشخیص بیماری‌های مربوط به شکم، سونوگرافی _ سی تی اسکن و MRI انجام میشود اما اگر با انجام این کارها علت مشخص نشود عمل لاپاراسکوپی توصیه میشود. مواردی دیگر نیز هست که در ادامه با آنها آشنا میشویم :
برداشتن فیبروم : فیبروم‌ها داخل دیواره رحم می‌باشند که در آن قسمت خطر خونریزی زیاد است. چون در کنار فیبروم‌ها جریان خونی وجود دارد احتمال خونریزی شدید بسیار زیاد است. قبل از انجام جراحی با بیمار درباره این موضوع صحبت کرده و او را از انجام عمل مطلع میکنند. به این عمل میومکتومی می‌گویند.
برداشتن رحم : انجام این عمل به این صورت است که اول رحم را داخل شکم تکه‌تکه کرده و آن را از واژن خارج میکنند. خونریزی در چند روز اول بعد از عمل طبیعی است.
علل انجام جراحی لاپاراسکوپی
در مورد این روش جراحی باید گفت به طور کلی جراحی لاپاراسکوپی برای مشکلاتی اعم از موارد زیر انجام می شود :
- حذف اندام های تولید مثل و یا ترمیم آنها در زنان مانند لوله های فالوپی و رحم
- بررسی و تشخیص منبع درد در شکم
- حذف و ترمیم برخی قسمت ها در اندام کلیه، مثانه، میزنای و حالب
- تشخیص منبع خون مردگی و محل خونریزی
- مشاهده اندام های داخل شکم با جراحی انکشافی
- حذف اندام های بیمار مانند آپاندیس، کیسه صفرا و …
- درمان یا حذف قسمت هایی از معده (دستگاه گوارش) یا روده بزرگ
- بررسی و تشخیص تومور در داخل شکم
- بررسی کبد و پانکراس جهت تشخیص تومورهای سرطانی
- کلیه ها از طریق لاپاراسکوپی کلیه
( دکتر کیوان مهدی نژاد متخصص لاپاراسکوپی, بهترین جراح لاپاراسکوپی در تهران )
ناحیه لاپاروسکوپی :
1. در این روش با توجه به اینکه از طریق سوراخهای کوچک نیم یا یک سانتی متری وارد شکم میشویم محل زخمی که بعد از عمل به جا میگذارد از نظر زیبایی کمترین مشکل را په وجود میاورد .
2. از طرفی درجراحی لاپاراسکوپی به علت اینکه احشاء داخل شکم دستکاری کمتری پیدا میکنند و هوا به داخل شکم بدان صورت وارد نمیشود امکانچسبندگی بعداز عمل بسیار کمترخواهد بود .
3. علاوه براین عمل لاپاراسکوپی درد و ناراحتی بیمار بسیار کمترو به تبع آن استراحت بعداز عمل نیز کوتاهتر میشود و بیمار سریعا میتواند به کار معمول روزانه خود برگردد .
4. توسطلاپاراسکوپی به علت اینکه جراحی ها خیلی با ظرافتخاصی انجام میشود در خانمهای جوانی که در سالهای بعد میخواهند بچه دار شوند به علت اینکه کمترین عارضه و چسبندگی در شکم ایجاد مشود این نگرانی کمتر در بیماران به وجود میاید و به اسانی میتوانند در اینده بچه دار شوند، موارد زیادی دیده شده که یک جراحی باز کیست تخمدان ساده در یک دختر جوان موجب چسبندگی لوله ها و نازایی شده است .
لاپاروسکوپی زنان و زایمان
لاپاراسکوپی زنان، ممکن است برای بررسی موارد زیر برای خانم‌ها استفاده شود :
- درد و مشکلات لگن
- کیست‌های تخمدان
- فیبروئیدها یا فیبروم رحمی
- لوله‌های فالوپ
- همچنین می‌توان از لاپاروسکوپی برای درمان اندومتریوز استفاده کرد. در این شرایط بافتی که به طور معمول در رحم قرار دارد، در خارج از آن رشد می‌کند.
- لاپاروسکوپی ممکن است برای درمان یک حاملگی خارج رحمی یا بستن لوله (اتصال لوله‌های فالوپی) انجام شود تا به‌طور دائم از بارداری جلوگیری شود.
- دلایل دیگری نیز ممکن است برای توصیه‌ی پزشکتان جهت انجام لاپاروسکوپی وجود داشته باشد.
تشخیص سرطان
لاپاراسكوپي میتواند همچنین به کشف وجود سرطان میزان پیشرفت و گسترش آن در بدن کمک کند. این روش میتواند به تشخیص انواع سرطان‌های زیر کمک کند :
- سرطان تخمدان
- سرطان لوله فالوپ
- جگر
- پانکراس
- روده بزرگ
- مری
- روده کوچک
- معده
- رحم
- مزوتلیوما صفاقی
- لاپاروسکوپی همچنین میتواند به تشخیص سرطان دیگری که در اندام‌های شکمی و لگن گسترش یافته است کمک کند.
( دکتر کیوان مهدی نژاد متخصص لاپاراسکوپی, بهترین جراح لاپاراسکوپی در تهران )
چگونه می‌توانم برای لاپاراسکوپی آماده شوم ؟
- پزشک روش کار را برای شما توضیح خواهد داد. هر گونه سؤالی که دارید از او بپرسید.
- ممکن است از شما خواسته شود که فرم رضایت نامه‌ای را امضا کنید که اجازه این عمل را می‌دهد. فرم را با دقت بخوانید و اگر به چیز نامعلوم و نامشخصی برخورد کردید، سؤال کنید.
- پزشک شما یا کسی که قرار است لاپاراسکوپی را برای شما انجام دهد، سؤالاتی در مورد وضعیت سلامتی‌تان در گذشته خواهد پرسید. او همچنین ممکن است شما را معاینه فیزیکی کند. این کار برای اطمینان از وضعیت خوب و مناسب سلامتی شما میباشد. همچنین ممکن است نیاز به انجام آزمایش خون و سایر آزمایش‌های تشخیصی دیگر داشته باشید.
- 8 ساعت قبل از عمل نباید چیزی بخورید یا بنوشید. این امر اغلب به معنای نخوردن آب و غذا بعد از نیمه شب است.
- اگر به هرگونه دارو، لاتکس، نوار و داروهای بیهوشی (موضعی و عمومی) حساسیت دارید، با پزشکتان در میان بگذارید.
- در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید. این شامل داروهای بدون نسخه و با نسخه پزشک میشود. همچنین شامل ویتامین‌ها، گیاهان دارویی و سایر مکمل‌های غذایی است.
- در صورت سابقه اختلالات خونریزی به پزشک خود بگویید. در صورت مصرف داروهای رقیق کننده خون، آسپرین، ایبوپروفن یا داروهای دیگری که بر لخته شدن خون تأثیر می‌گذارند، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد قبل از عمل مصرف این داروها را متوقف کنید.
- اگر باردار هستید یا به فکر می‌کنید که باردار هستید، به پزشک خود بگویید.
- اگر زیورآلات و نگین‌هایی (پیرسینگ) را در نزدیکی نافتان دارید، باید آنها را درآورید.
- بسته به نوع عمل جراحی، ممکن است از شما خواسته شود قبل از عمل از یک ملین خوراکی برای پاک کردن روده خود استفاده کنید یا ممکن است چند ساعت قبل از عمل محلولی را از راه مقعد و داخل روده تحتانی‌تان (یک تنقیه پاک کننده) وارد کنند. همچنین ممکن است یک آنتی‌بیوتیک به شما داده شود.
- ممکن است قبل از عمل، دارویی برای آرام بخشی‌تان (سدیشن) به شما داده شود. این کار بستگی به نوع لاپاروسکوپی موردنظر دارد. اگر این عمل سرپایی انجام میشود، باید کسی شما را همراهی کند تا به خانه ببرد.
- پزشک ممکن است بر اساس شرایط پزشکی شما دستورالعمل‌های دیگری را نیز به شما ارائه بدهد.
( دکتر کیوان مهدی نژاد متخصص لاپاراسکوپی, بهترین جراح لاپاراسکوپی در تهران )
در حین عمل لاپاراسکوپی، چه رخ خواهد داد؟
لاپاروسکوپی ممکن است به صورت یک عمل سرپایی یا به صورت یک عمل نیاز به بستری در بیمارستان انجام شود. نحوه انجام این عمل ممکن است متفاوت باشد و به شرایط شما و شیوه‌های پزشک شما بستگی دارد.
به‌طورکلی لاپاروسکوپی در حالی انجام میشود که شما تحت بیهوشی عمومی خواب هستید. پزشک، نوع بیهوشی را بر اساس روش و سلامت کلی شما انتخاب می‌کند.
به‌طور کلی، روند انجام لاپاروسکوپی به این صورت است :
- از شما خواسته میشود هرگونه جواهرات یا اشیاء دیگری را که ممکن است در این عمل اختلال ایجاد کند، خارج کنید.
- از شما خواسته میشود كه لباس‌هایتان را درآورید و یک لباس راحتی مخصوص عمل به شما داده میشود.
- یک لاین IV (داخل وریدی) در بازو یا دست شما وارد میشود.
- ممکن است یک سوند ادرار در مثانه شما برای جمع آوری ادرار قرار داده شود.
- روی یک تخت عمل به پشت خود دراز می‌کشید.
- متخصص بیهوشی میزان ضربان قلب، فشار خون، تنفس و میزان اکسیژن خونتان را در حین عمل بررسی می‌کند.
- اگر موهای زیادی در محل جراحی وجود داشته باشد، آنها را کوتاه میکنند.
- پوست روی محل جراحی با یک محلول استریل (ضد عفونی کننده) تمیز میشود.
- اگر از بی‌حسی عمومی استفاده نمیشود، ممکن است یک بی‌حسی موضعی به محل برش تزریق شود. این تزریق ناحیه‌ی عمل را بی‌حس می‌کند.
- در این حین احساس برخورد سر سوزن و یک نیش زدگی مختصر خواهید کرد.
- برای تخلیه ادرار ممکن است یک سوند ادرار (لوله کوچک) در مثانه شما قرار گیرد.
- یک برش یا چاک کوچک در شکم شما درست زیر ناف ایجاد خواهد شد.
- ممکن است برش‌های كوچك تر دیگری ایجاد شود تا در طول عمل از سایر ابزارهای جراحی استفاده شود.
- گاز دی اکسید کربن در شکم شما قرار می‌گیرد تا آن را متورم کند. این امر باعث میشود دیدن اندام‌ها و سایر ساختارها در شکم آسان‌تر شود.
- در صورت عدم استفاده از بیهوشی عمومی، ممکن است در شکم و قسمت بالای شانه درد خفیف احساس شود. این درد ممکن است با تزریق دی اکسید کربن و حرکت ابزارهای جراحی به اطراف اتفاق بیوفتد.
- لاپاراسکوپ در شکم قرار داده میشود و عمل انجام میشود.
- پس از انجام لاپاروسکوپی و هر روش دیگری، لاپاراسکوپ و سایر ابزارهای جراحی خارج می‌شوند.
- برش‌ها با بخیه، نوار یا ابزارهای بست جراحی بسته خواهند شد.
- یک باند استریل یا نوار پانسمان یا چسب روی محل برش قرار خواهد گرفت.
( دکتر کیوان مهدی نژاد متخصص لاپاراسکوپی, بهترین جراح لاپاراسکوپی در تهران )
چه اتفاقی بعد از لاپاروسکوپی می‌افتد ؟
بعد از عمل، شما به اتاق ریکاوری منتقل خواهید شد. روند بهبودی شما بسته به نوع بیهوشی که انجام دادید متفاوت خواهد بود. وضعیت شما به‌دقت کنترل و نظارت میشود. هنگامی‌که فشار خون، نبض و تنفس شما پایدار شد و هوشیاری‌تان را به دست آوردید، شما را به اتاقتان در بخش بیمارستان می‌برند. یا اگر عملتان سرپایی بود، ممکن است شما را به خانه بفرستند.
وقتی در خانه هستید، باید محل برش را تمیز و خشک نگه دارید. پزشک در مورد نحوه استحمام دستورات لازم را به شما می‌دهد. هر نوع بخیه یا بست جراحی را باید در مراجعه‌ی بعدی به مطب خارج کنید. اگر از نوار چسب استفاده شده است، باید آنها را خشک نگه دارید. آنها اغلب طی چند روز بعد می‌افتند.
ممکن است به خاطر گاز دی اکسید کربن در شکمتان، هنوز دردی در شکم احساس کنید. این درد ممکن است چند روز طول بکشد و ممکن است در شانه‌هایتان نیز احساس کنید. البته این درد باید روزبه‌روز بهتر شود. داروهای مسکنتان را مطابق دستور پزشکتان مصرف کنید. آسپرین یا سایر داروهای مسکن ممکن است خطر خونریزی شما را افزایش دهد. فقط داروهایی مصرف کنید که پزشکتان تأیید یا تجویز کرده باشد.
به مدت 1 یا 2 روز بعد از عمل نوشیدنی‌های گازدار مصرف نکنید. این کار به کاهش درد خفیف ناشی از گاز دی اکسید کربن کمک خواهد کرد. همچنین نوشیدنی‌های گازدار ممکن است معده شما را ناراحت کنند.
می‌توانید تا چند ساعت بعد از عمل مایعات شفاف بخورید و سپس به‌تدریج می‌توانید خوردن غذاهای جامد را طبق دستور پزشک شروع کنید. در صورت داشتن حالت تهوع یا استفراغ به پزشک خود اطلاع دهید.
ممکن است پزشکتان توصیه کند که فعالیت بدنی خود را برای چند روز محدود کنید
آیا جراحی لاپاراسکوپی با استفاده از بیهوشی انجام می شود ؟
از بیهوشی عمومی در جراحی لاپارسکوپی استفاده می شود. به وسیله سرمی که داخل ورید زده می شود، مایعات و مواد بیهوشی به بدن بیمار تزریق خواهند شد. بنابراین بیمار دردی حس نخواهید کرد. گاهی نیز این نوع جراحی به وسیله بی حسی موضعی انجام می شود و فقط قسمت تعیین شده در عمل بی حس خواهد شد. یعنی فرد بیدار بوده، اما در طول انجام عمل دردی حس نمی کند. عمل لاپاراسکوپی به صورت سرپایی بوده و نیازی به بستری شدن ندارد.
( دکتر کیوان مهدی نژاد متخصص لاپاراسکوپی, بهترین جراح لاپاراسکوپی در تهران )
مزایا و معایب جراحی لاپاراسکوپی
لاپاراسکوپی در واقع انجام اعمال جراحی داخل شکم و قفسه صدری بدون نیاز به برش جراحی و به لطف بهره مندی از جدیدترین تکنولوژیهای حال حاضر دنیا می باشد. در این روش از طریق چند سوراخ کوچک (٠/٥-١سانتیمتر) و با استفاده از دوربین مخصوص ورود به شکم یا قفسه سینه انجام شده و عمل جراحی به انجام میرسد.
ازجمله مزایا وبرتریهای این روش در مقایسه با عملهای باز قدیمی عبارتند از
- از آسیب غیر ضروری به جدار شکم و قفسه سینه برای ورود و دسترسی به عضو هدف اجتناب میشود.
- به دلیل به حداقل رسیدن دستکاری داخل شکم از عوارض شایع و خطرناک جراحی باز مانندچسبندگی روده و انسداد روده ناشی از آن و انواع فتق های جدار شکم جلو گیری میشود و خطرعفونت بعد از عمل جراحی بهرحداقل میرسد.
- درد کمتر بعد از عمل
- بازگشت سریع به کار و فعالیت روزمره
- امکان بررسی تمام حفره شکم بر خلاف عمل باز که فقط عضو هدف و بافتهای اطراف آن قابل دیدن و بررسی است.
- به دلیل عدم وجود برش وسیع جراحی باز از نظر زیبایی بسیار بهتر از عمل میباشد.
- طول مدت بستری بسیار کوتاهتر از عمل باز میباشد.
معایب
- نیاز به مراکز مجهز و تجهیزات گران قیمت دارد.
- نجام لاپاراسکوپی کم خطر و مطمئن نیازمند جراحی است که آموزش آکادمیک و کلاسیک آنرا در مراکز دانشگاهی معتبر دیده باشد در صورتیکه به دست افراد کم تجربه و آموزش ندیده انجام شود خطرناک بوده وگاها جان بیمار را به خطر میاندازد بنابراین جراحانی که تجربه و علم لازم را در لاپاراسکوپی ندارند بهتر و مطمئن تر است که عمل را به روش باز انجام دهند.
- اگرچه اعمال لاپاراسکوپی در دید اول گرانتر از اعمال باز به نظر میرسد ولی در واقع با احتساب طول بستری کوتاهتر و بازگشت سریعتر بیمار به کار و فعالیت و عوارض دراز مدت بسیار کمتر در نهایت به صرفه تر از عمل باز میباشد.
آیا نیاز است بعد از جراحی لاپاراسکوپی برای کشیدن بخیه ها مراجعه کنم ؟
کشیدن بخیه در بسیاری از موارد با درد زیادی همراه است. خوشبختانه صنعت ساخت بخیه، به سمتی پیش می رود که بخیه ها به خودی خود آب شوند و نیازی به کشیدن آن ها نباشد. در مورد بیماری لاپاراسکوپی نیز نیاز به برداشتن بخیه ها نیست. بیمار می تواند بعد از 2-3 روز دوش بگیرد. بهتر است در حین دوش گرفتن، یک حوله نرم با یک نیروی متوسط به محل بخیه ها بگیرید. حتی می توانید محل زخم های خود را با باند های چسب بپوشانید. توجه داشته باشید که اگر بعد از حمام کردن، محل زخم متورم و قرمز شد یا ترشح و حساسیت در اطراف زخم مشاهده کردید، سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید. زیرا این مسئله ای مهم و حیاتی است و توجه جراح شما را می طلبد.
( دکتر کیوان مهدی نژاد متخصص لاپاراسکوپی, بهترین جراح لاپاراسکوپی در تهران )
مراقبت ها و اقدامات لازم بعد از عمل جراحی لاپاراسکوپی
- در 48 ساعت اول پس از لاپاراسکوپی، از حمام کردن و دوش گرفتن خودداری کنید.
- تا دو روز از رانندگی خودداری کنید. زیرا هنوز اثرات بیهوشی های اتاق عمل در بدن شما هست. پس امکان دارد دچار سرگیجه های ناگهانی شوید.
- دوچرخه سواری، دویدن و ورزش کردن و همچنین آمیزیش جنسی تا 3 هفته ممنوع است.
- شنا کردن در هفته اول ممنوع است. خواه چه در اقیانوس باشد و چه در استخر.
- رفتن به داخل وان آب گرم و وارد شدن به جکوزی 2 هفته بعد از عمل لاپاراسکوپی ممنوع است.
- برای جلوگیری از کم آبی بدن، تا حد ممکن مایعات بنوشید.
- از خوردن غذاهایی که به مدت هضم بیشتری نیاز دارد پرهیز کنید. آب سیب، سوپ، نان و … غذاهای ساده ای هستند که می توانید مصرف کنید.
- سعی کنید در این مدت برای خودتان مشکلات معده و ناراحتی های معده ای ایجاد نکنید. بعد از چند روز می توانید به ندرت از غذاهای دیگر استفاده کنید. این روند را ادامه دهید تا آرام آرام بهبود یابید.
- تا دو روز پس از انجام عمل لاپاراسکوپی، فقط استراحت کنید.
- بعد از 24 ساعت می توانید کارهای عادی و روزمره خود را انجام دهید.
جمع بندی
- بهبودی کامل محل زخم های برش عمل لاپاراسکوپی حدود یک سال طول می کشد.
- در این مدت باید سعی کنید زخم ها در تابش مستقیم نور آفتاب قرار نگیرد.
- زخم ها باید هر چند وقت یکبار معاینه شوند.
- باید توجه داشته باشید که هرچه بیشتر استراحت کنید زودتر خوب خواهید شد.
- توجه به یک رژیم غذایی سالم و پرهیز از پرخوری می تواند به بهبود هرچه بیشتر زخم ها کمک کند.
- همواره باید زخم هایتان را تمیز نگه دارید.
- محل زخم ها نباید دچار عرق و آفتاب سوختگی شود.
- از شوینده های ملایم برای تمیز نگه داشتن بدن تان استفاده کنید.
- پایبندی هرچه بیشتر شما به مراقبت ها و اقدامات لازم بعد از عمل جراحی لاپاراسکوپی می تواند بهبودی زخم ها و درمان شما را تسریع میبخشد.